Braggart – Mία υβριδική γκαλερί σύγχρονης ελληνικής τέχνης

Η απάντηση είναι αρνητική, ωστόσο μπορεί να μετασχηματίσει αυτή την εμπειρία σε μια δυναμική αφήγηση. Με αυτό τον τρόπο η «ψηφιακότητα» λειτουργεί ως μέσο διάχυσης της εικαστικής δημιουργίας διαμορφώνοντας παράλληλα μια νέα εικαστική προσέγγιση. Για αυτή την υβριδική σχέση και διεπαφή της τέχνης με το κοινό μιλούν στη συνέντευξη που ακολουθεί, η δημιουργός της διαδικτυακής γκαλερί Braggart Ανδρονίκη Δασκάλου και η εικαστική επιμελήτρια της Braggart Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου εξηγώντας τον τρόπο που η ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών μπορεί να δημιουργήσει πολλαπλές ευκαιρίες για τους καλλιτέχνες και νέους τρόπους σύνδεσης με το φιλότεχνο κοινό.

Πως προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία μιας διαδικτυακής γκαλερί;

Α.Δ.: Το πιο ουσιαστικό έρεισμα ήταν η αγάπη μας για την τέχνη και η επιθυμία μας να στηρίξουμε νέους ανερχόμενους Έλληνες καλλιτέχνες με έναν σύγχρονο τρόπο ανταποκρινόμενοι των συνθηκών και των νέων τάσεων της εποχής. Έχοντας υπόψη ότι το 2020 ήταν μία χρονιά ορόσημο για την βιομηχανία της τέχνης λόγω της πανδημίας η οποία προκάλεσε μια σοβαρή υπαρξιακή απειλή στον χώρο της τέχνης γενικότερα που όμως είδαμε ότι ξεπεράστηκε αρκετά γρήγορα, ανταποκρινόμενοι οι περισσότεροι φορείς στα νέα δεδομένα ψηφιακού μετασχηματισμού, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί αρκετά θετικά η ψυχολογία των online αγοραπωλησιών και να παγιωθεί ως μια νέα συνθήκη. Ανταποκρινόμενοι σ’αυτά τα νέα δεδομένα αποφασίσαμε η Braggart να είναι αρχικά μία διαδικτυακή γκαλερί σύγχρονης ελληνικής τέχνης.

Β.Μ.: Σε συνέχεια των προλεχθέντων θα ήθελα να προσθέσω την άνοδο κατά το 2020 και φέτος των online πωλήσεων σε έργα τέχνης που ανακοίνωσε η πλατφόρμα Artsy επιβεβαιώνοντας ότι το κοινό αισθάνεται όλο και πιο άνετα με τις online αγορές και την πρόβλεψη της επίσης για μια συνεχή περαιτέρω αύξηση των ψηφιακών πωλήσεων στη βιομηχανία της τέχνης, τόσο ανάμεσα στους εμπόρους όσο και στους συλλέκτες. Η αγορά τέχνης πράγματι με την ψηφιακή παρουσία και δράση διευρύνεται προσφέροντας μια πιο ισότιμη πρόσβαση σε όλους αλλά και η στήριξη όσο το δυνατόν περισσότερων καλλιτεχνών και δημιουργημάτων να είναι πλέον δυνατή.

Μπορεί η ψηφιακή προβολή να υποκαταστήσει τη φυσική οπτική επαφή και την πολύπλευρη αισθητηριακή εμπειρία που προσφέρει η επίσκεψη σε ένα μουσείο ή μια γκαλερί;

Α.Δ.: Σίγουρα αυτός ο μετασχηματισμός είναι θετικός, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως την αληθινή εμπειρία του να δεις ένα έργο τέχνης από κοντά, να επισκεφθείς μια έκθεση ή να συνομιλήσεις με έναν καλλιτέχνη. Γι΄αυτό και ευνοούνται συγκεκριμένα είδη τέχνης σε διαδικτυακούς χώρους, όπως ζωγραφικά έργα, γλυπτά, φωτογραφίες, video art και εκδόσεις.

Β.Μ.: Φυσικά και όχι, η εμπειρία της τέχνης είναι μοναδική και βασίζεται στη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του έργου και του θεατή δια ζώσης, αυτή είναι άλλωστε και η μαγεία της που δεν μπορεί να αποτυπωθεί ψηφιακά. Για το λόγο αυτό η Braggart εκτός από την ψηφιακή της παρουσία θα διοργανώνει και επιμελημένες εκθέσεις δια ζώσης -ατομικές και ομαδικές- των συνεργαζόμενων καλλιτεχνών της καθώς και άλλες δράσεις σε ποικίλους χώρους που θα ενισχύουν έτσι την σύνδεση μεταξύ του κοινού της και των καλλιτεχνών και των έργων τους.

Με ποια κριτήρια γίνεται η επιλογή των καλλιτεχνών;

Α.Δ. – Β.Μ.: Το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται κυρίως σε νέους ανερχόμενους Έλληνες εικαστικούς των οποίων τα έργα έχουν μία προσωπική άποψη, είναι συντονισμένα με το τώρα, ανταποκρίνονται στις αισθητικές μας επιλογές και δημιουργούν έναν εσωτερικό διάλογο μεταξύ ημών και αυτών. Στοχεύουμε έτσι να δημιουργήσουμε ένα συγκεκριμένο στίγμα και ταυτότητα, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για μία γκαλερί. Φυσικά τα κριτήρια επιλογής σίγουρα θα αναπτύσσονται και θα αυτό-εξελίσσονται παράλληλα με τον ευρύτερο χώρο που θα εκπροσωπεί η γκαλερί.

Έχουν οι νέοι Έλληνες καλλιτέχνες την προβολή που δικαιούνται;

Β.Μ.: Δυστυχώς από τη χώρα λείπει ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα στήριξης και προβολής των καλλιτεχνών εν γένει και όχι μόνο των νέων που χρειάζονται ειδικότερα πιο άμεση υποστήριξη έτσι ώστε να ενταχθούν στον κόσμο της τέχνης. Η Ελλάδα δεν είχε ποτέ άμεση πρόσβαση στο διεθνές σύστημα, μόνο μεμονωμένοι καλλιτέχνες με προσωπικές προσπάθειες, με την υποστήριξη από ιδιωτικά ιδρύματα, από επιμελητές, γκαλερί και συλλέκτες. Είναι αναγκαίο να υπάρξει από το κράτος μια συντονισμένη προσπάθεια για την προβολή των νέων Ελλήνων καλλιτεχνών, σε διάλογο και συνεργασία με τους ιδιωτικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο, που να περιλαμβάνει οικονομική στήριξη, αλλά και μια συγκεκριμένη στρατηγική για μια συνεπή παρουσία αυτών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μέσα από την υποστήριξη, τη διοργάνωση και την προώθηση εκθέσεων για την ελληνική σύγχρονη δημιουργία καθώς και ένα θεσμοθετημένο πλαίσιο αμοιβών.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής;

Β.Μ.: Η σύγχρονη ελληνική ζωγραφική έχει να μας παρουσιάσει μια μεγάλη ποικιλία καλλιτεχνών και μια αναμφισβήτητη τεχνοτροπική ποικιλομορφία. Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι μετά από μία εποχή με πολύ έντονο το στοιχείο των νέων μέσων στην τέχνη υπάρχει μια επιστροφή στη πιο συμβατική μορφή τέχνης, τη ζωγραφική, φυσικά η ζωγραφική είναι ένα αξεπέραστο είδος, δεν έχει ημερομηνία λήξης, μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε κατάσταση και συνθήκη. Η ποικιλία της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής γίνεται εμφανής από το γεγονός ότι υπάρχει ένα μεγάλο εύρος αναζητήσεων το οποίο μπορεί να αναφερθεί χαρακτηριστικά: έργα με ευρωπαϊκές επιρροές, προσπάθειες αναβίωσης της αναζήτησης της ελληνικότητας, σουρεαλιστικά και νέο-σουρεαλιστικά έργα, αφαιρετικά, εννοιολογικά, νεορεαλιστικά, εξπρεσιονιστικά με ειρωνικό ύφος και ψυχολογικές παραμέτρους, έργα με έμφαση στην τεχνική αρτιότητα, έργα ενταγμένα στην ποπ κουλτούρα, έργα που σχετίζονται με την τέχνη του δρόμου και το γκράφιτι καθώς και έργα με μια καθαρά προσωπική γραφή!

Ποιο είναι το «καθήκον», ο ρόλος της τέχνης;

Α.Δ.: Η τέχνη είναι ο σύντροφος μας στη ζωή -είναι ό,τι μας συγκινεί- είναι η έκφραση του συναισθηματικού κόσμου ενός ατόμου που απευθύνεται στο δικό μας συναισθηματικό κόσμο με σκοπό μια υψηλότερης μορφής επικοινωνία. Ειδικότερα η τέχνη που παράγεται σήμερα είναι πολυσύνθετη και έχει τη δύναμη να εκφράσει τις σύγχρονες ανάγκες αλλά και να λειτουργήσει χειραφετικά και ενδυναμωτικά για τη ζωή καθώς οφείλει να ενσωματώνεται στην καθημερινότητα μας.

Β.Μ.: Η τέχνη οφείλει να αφουγκράζεται την κοινωνία, να σχολιάζει την ίδια την ζωή και να αμφισβητεί τα επικρατούντα δεδομένα έτσι ώστε να δίνει το έναυσμα στους ανθρώπους να σκέφτονται διαφορετικά. Έχοντας τη δύναμη μπορεί να εκφράζει και να εισηγείται θέματα τα οποία είναι σημαντικά αλλά λείπουν από την κοινωνία. Ο κριτικός της ρόλος είναι πολύ σημαντικός όπως επίσης η ανεκτίμητης αξίας δυνατότητα της να λειτουργεί μέσα στο πλαίσιο της απόλυτης ελεύθερης έκφρασης.

Είναι φιλότεχνη η ελληνική κοινωνία;

Α.Δ. – Β.Μ.: Κατά τη διάρκεια της πανδημίας έγινε κατανοητό ότι το κοινό της τέχνης είναι πολύ μεγαλύτερο και ευρύτερο από ότι πιστεύαμε, αποτελώντας έναν κινητήριο μοχλό σε αυτό το ευρύτερο πολιτιστικό σύστημα. Η τέχνη ξαναπόκτησε στη συνείδηση του κοινού την υπόσταση είδους πρώτης ανάγκης, κάτι το οποίο αρκετά ελπιδοφόρα βλέπουμε να συνεχίζεται να υποστηρίζεται από το κοινό και μετά τις περιόδους εγκλεισμού με την συμμετοχή του σε ποικίλα πολιτιστικά γεγονότα δια ζώσης. Το θέμα δεν είναι να χαρακτηρίσουμε την ελληνική κοινωνία φιλότεχνη ή όχι, αλλά να εξετάσουμε και να κατανοήσουμε τα όρια αποδοχής της, τι αποδέχεται και τι όχι και γιατί. Η αντίδραση της κάθε φορά σχετίζεται με αυτά τα διαμορφωμένα όρια τα οποία φυσικά είναι πολύ υποκειμενικά, γιατί ουσιαστικά ο καθένας μας προβάλλει τον εαυτό του απέναντι σε κάτι που αποδέχεται και επικροτεί ή όχι. Πιστεύοντας ότι ο ρόλος των οργανισμών της τέχνης στην κοινωνία είναι και κατεξοχήν εκπαιδευτικός, είναι σημαντικό να ενισχύεται μέσω γενναιόδωρων δράσεων, έτσι ώστε να έρχεται η κοινωνία και όχι μόνο το ειδικό κοινό πιο κοντά στην τέχνη και ειδικά πιο κοντά στη σύγχρονη τέχνη.