Γλωσσικές διαδρομές – «Αυτονόητή μου διαφορετικότητα!»

Δεν υπάρχει τίποτα πιο πιθανό ή αυτονόητο από δυο πράγματα για τον άνθρωπο: τον επικείμενο θάνατό του κάποια στιγμή -μια κι η αιωνιότητα αφορά ενδεχομένως μόνο το σύμπαν- και… τη διαφορετικότητα. Στη βάση αυτής της παραδοχής η διαφορετικότητα όλων των φυσικών πλασμάτων, μεταξύ των οποίων, βεβαίως, και των ανθρώπων, είναι όχι απλώς αναμενόμενη και θεμιτή, αλλά κι επιθυμητή, μια αναντίρρητα (όχι, δε θεωρώ έλλογη την αντίρρηση σ’ αυτό το σημείο) ευχάριστη συγκυρία. Αυτή η διαφορετικότητα δημιουργεί για εμάς την ποικιλία, το ενδιαφέρον, την ομορφιά, την πολυμορφία στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, ορίζει ποιότητες που διαφέρουν από της καθεμιάς και του καθενός μας και καθιστά τη ζωή αξιοβίωτη.
Η «διαφορετικότητα» αποτελεί αντικείμενο συζήτησης τα τελευταία χρόνια, ενώ κατά το τρέχον διάστημα η επικαιρότητα του νομοσχεδίου για την ισότητα στον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών έφερε και πάλι στο προσκήνιο το ζήτημα. Ακούμε και διαβάζουμε πολλά για όρια και οριοθετήσεις, για την ιδιωτική και δημόσια σφαίρα, για έναν χωροχρόνο εντός του οποίου «επιτρέπεται» να εκφράζεται ή όχι η διαφορετικότητα. Ωστόσο, ως γνωστόν, δεν υφίσταται ολίγον ισότητα, όπως δεν υπάρχει ολίγον ρατσισμός και κάποια στιγμή αντί να σκεπάζουμε τα στερεότυπα, τις λανθάνουσες προκαταλήψεις και τα «ναι μεν, αλλά» μας, ίσως θα ήταν περισσότερο δημιουργικό και αποτελεσματικό να ξεκινήσουμε να τα ξηλώνουμε. Τότε θα αρχίσουμε να αποδεχόμαστε, να σεβόμαστε, να «ανοιγόμαστε». Τότε η διαφορετικότητα θα αναδειχθεί μέσα στην ίδια την τόλμη της, την εξέλιξή της, τη ριζοσπαστικότητά της.
Η γλώσσα αποκαλύπτει πάντα τις κατασκευές του κόσμου που δημιουργεί η ανθρώπινη πρόσληψη για όσα συμβαίνουν, παρατηρούμε και νοηματοδοτούμε γύρω μας. Σύμφωνα με το Liddell-Scott λεξικό, το δια- ως πρόθημα χρησιμοποιείται για να δηλώσει το ανάμεσα ή διά μέσου, σε διαφορετικές κατευθύνσεις, για τον διαχωρισμό, αλλά και για την αμοιβαία επίδραση και σχέση, για την υπεροχή και την επιβολή, για την ολοκλήρωση και την αποπεράτωση, για την επίταση πέρα ως πέρα. Σύμφωνα με το Pierre Chantaine ετυμολογικό λεξικό, το δια- μαρτυρείται στη μυκηναϊκή ήδη. Στο μεταξύ, ενώ αρχικά σήμαινε «χωριστά, διαχωρίζοντας», εξελίχθηκε σε «μέσω» ή «τελείως». Πάντως στη σύνθεση χρησιμοποιείται συχνότατα για τον διαχωρισμό, τη διάκριση, τη διαφορά.
Από την άλλη, σύμφωνα με τις ίδιες λεξιλογικές πηγές, το «φέρω» είναι ένα ρήμα, του οποίου η χρήση ανάγεται επίσης στη μυκηναϊκή. Σημαίνει υπομένω, υποφέρω, πάσχω, ανέχομαι υπομονετικά ή και χωρίς υπομονή, μεταφέρω, κινώ πέρα δώθε, προσφέρω, χαρίζω ως δώρο, μεταδίδω, κάνω μιαν ευγενική κίνηση, φέρω μιαν είδηση, ανακοινώνω, αλλά και παράγω ή αποφασίζω, ψηφίζω για κάτι («φέρω την ψήφον»). Ανάλογα κάθε φορά με το συγκείμενό του, λοιπόν, μπορεί να δηλώνει την προσφορά, τη μετάδοση, την επιφόρτιση με κάτι. Αυτός που «φέρει», κάτι κομίζει. Κάτι νέο, κάτι δύσκολο, κάτι αποφασιστικής σημασίας; Αυτά μπορούν να απαντηθούν στους διάφορους χωροχρόνους και στις περιστάσεις επικοινωνίας κατά τις οποίες χρησιμοποιείται η λέξη.
Σήμερα η «διαφορετικότητα», προερχόμενη εκ του ρήματος «διαφέρω» με την παραγωγική κατάληξη -ότητα που δηλώνει ιδιότητα, στη μεταβατική εποχή μας, σε αυτόν τον κόσμο που συζητά διαρκώς τα δικαιώματα, γεγονός που δηλώνει πως δεν πρόκειται για λυμένο ζήτημα, θα περίμενε κανείς να είναι ελαφριά σαν πούπουλο, ευπρόσδεκτη προς διεύρυνση της κοινής εμπειρίας, άξια σεβασμού, πηγή πλουραλισμού. Είναι όμως; Είμαστε όλες, όλοι κι όλα σε ετοιμότητα και ωριμότητα να άρουμε τις βεβαιότητές μας. Είμαστε σε ετοιμότητα να δεχτούμε τη δική μας κι ύστερα των άλλων τη διαφορά στον σεξουαλικό προσανατολισμό, το φύλο, την καταγωγή, τον πολιτισμό, τη θρησκεία, το χρώμα του δέρματος, τις γνώσεις, τα χρήματα, την εμφάνιση, τις επιλογές, τις απόψεις. Πόσο βαθιά μέσα μας έχουμε την ικανότητα να σκάψουμε για την ενσυναίσθηση και την αλληλοπεριχώρηση; Δεν υπάρχει μάλλον ολίγον σε αυτά τα πράγματα, πρέπει να φτάσουμε στον πάτο, μέσα στο βαθύ πηγάδι της αγάπης, της κατανόησης και της αλληλεγγύης και αυτή είναι η πρόκληση των ανθρώπων για τη μετάβαση σε έναν νέου τύπου ανθρωπισμό, έναν ανθρωπισμό της αγκαλιάς.